Η πόλη της Νάουσας
Η Νάουσα, ή επίσημα η Ηρωική πόλη της Νάουσας, είναι πόλη της Κεντρικής Μακεδονίας, χτισμένη στους πρόποδες (υψόμετρο από 330m έως 450m) του όρους Βερμίου. Ο πραγματικός πληθυσμός της πόλης, κατά την απογραφή του 2001, ανερχόταν στους 20.176 κατοίκους. [1], Ο πληθυσμός του Καλλικρατικού Δήμου Ηρωικής Πόλης Νάουσας, σύμφωνα με τη Διοικητική Μεταρρύθμιση του 2011, φτάνει τους 34.441 (Καποδιστριακοί Δήμοι Νάουσας: 22.288, Ανθεμίων: 8.147 και Ειρηνούπολης: 4.006).
Η Νάουσα βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του πρώην Νομού Ημαθίας, λίγα χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα του νομού Βέροια.Από το 1955 με βασιλικό διάταγμα χαρακτηρίζεται ως «Ηρωική Πόλη» για τους αγώνες και τις θυσίες κατά την περίοδο των απελευθερωτικών αγώνων του 1822.H πόλη της Νάουσας και η ευρύτερη περιοχή της φημίζονται για τον μεγάλο φυσικό τους πλούτο. Ο Δήμος της Νάουσας είναι ο μεγαλύτερος Δασοκτήτης Δήμος της χώρας καθώς η πόλη περιτριγυρίζεται από κατάφυτες πλαγιές με οξιές, βελανιδιές και πλατάνια, που δημιουργούν μια μεγάλη πράσινη αγκαλιά. Σε απόσταση 17 χιλιομέτρων βρίσκονται και 2 από τα πιο γνωστά Χιονοδρομικά Κέντρα της χώρας:
Τα 3-5 Πηγάδια βόρειοδυτικά και το Σέλι στα νοτιοδυτικά. Τα πηγαία νερά της περιοχής δημιουργούν από μικρά ρέματα μέχρι ποτάμια, σημαντικότερο και ιστορικότερο των οποίων είναι η Αράπιτσα[2], που διασχίζει και την πόλη.
Η περιοχή της Νάουσας έχει ιστορία αιώνων. Στα πόδια της πόλης υπάρχουν τα ερείπια της περίφημης Σχολής του Αριστοτέλη[3] στην οποία διδάχτηκε στα νιάτα του ο Μέγας Αλέξανδρος ηθική, πολιτική και φιλοσοφία.
Αφού θα μείνει ακατοίκητη για μεγάλο διάστημα απο τα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τα τέλη του 14ου αιώνα, αρχές του 15ου αιώνα, η περιοχή της Νάουσας θα επανοικιστεί στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας και θα γνωρίσει μεγάλη ακμή στον τομέα της χειροτεχνίας.
Το 1822 η Νάουσα θα εξεγερθεί κατά τών Τούρκων, αλλά η εξέγερση καταστέλεται αιματηρά (το γνωστό Ολοκαύτωμα της Νάουσας). Η πόλη θεωρήθηκε λοιπόν ηρωική πόλη χάρη στην θυσία των Ναουσαίων γυναικών στα νερά της Αράπιτσας μαζί με τα παιδιά τους την περίοδο αυτή.
Παρόλα αυτά η Νάουσα κατορθώνει να ορθοποδήσει και πάλι και στα τέλη του 19ου αιώνα θα έχει ανθηρή βιομηχανία, ιδίως στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας με προϊόντα γνωστά και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Ο τομέας αυτός θα αποτελέσει και τη βάση για μεγάλη οικονομική ακμή που συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση απο την Οθωμανική κυριαρχία, επέζησε τους δυό Παγκόσμιους Πολέμους για να παρακμάσει στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Η παρακμή οδήγησε σε κλείσιμο μεγάλων βιομηχανικών μονάδων και σε δραματική αύξηση της ανεργίας.
H ευρύτερη περιοχή της Νάουσας φημίζεται για την οινοπαραγωγή της. Παράγονται σχεδόν στο σύνολό τους κρασιά Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτάτης Ποιότητος (Ο.Π.Α.Π.). Το ομώνυμο κόκκινο κρασί είναι παγκοσμίου φήμης, με πολλές διακρίσεις στην χώρα και στο εξωτερικό. Ήταν από τα πρώτα κρασιά στην Ελλάδα που κυκλοφόρησαν και εμφιαλωμένα. Το όνομα της ιδιαίτερης ποικιλίας του κρασιού αυτού είναι το ξινόμαυρο και χαρακτηριστικό του είναι τόσο η γεύση όσο και το γεγονός ότι από μαύρα σταφύλια παράγεται και λευκό κρασί με τη μέθοδο «blank de noir». Η Νάουσα παράγει από τις καλύτερες ποικιλίες ροδάκινων, μήλων και κερασιών που ξεχωρίζουν στις εγχώριες και διεθνείς αγορές.
Η Νάουσα φημίζεται επίσης για το καρναβάλι της και το μοναδικό στον ελλαδικό χώρο χορευτικό δρώμενο Μπούλες, που κάθε χρόνο προσελκύει μεγάλο αριθμό επισκεπτών, όπως και για βάση για χειμερινές και οικολογικές διακοπές. Τέλος είναι αγαπητό μέρος προετοιμασίας ποδοσφαιρικών ομάδων κατά την περίοδο του καλοκαιριού.